Ταρχανιώτης

Επώνυμο Βυζαντινών. Η οικογένεια Τ. ανέδειξε πολλούς συγγραφείς. Οι σπουδαιότεροι είναι: 1. Βασίλειος. Έζησε τον 11o αι. Ήταν επικεφαλής της δεξιάς φάλαγγας του στρατού του Μιχαήλ του Στρατιωτικού, στη μάχη που έγινε στη Νίκαια (1057) με τον στασιαστή Ισαάκιο Κομνηνό. Νικητής αναδείχτηκε ο Ισαάκιος που ανέβηκε στη συνέχεια στον θρόνο του Βυζαντίου. 2. Ιωσήφ. Αρχηγός τμήματος στρατού του αυτοκράτορα Ρωμανού Διογένη το 1701, όταν ο αυτοκράτορας επιτέθηκε εναντίον του Αλπ - Αρσλάν. Στην κρισιμότερη στιγμή της μάχης αποσύρθηκε στη Μεσοποταμία. 3. Δημήτριος. Έζησε τον 15o αι. Το 1472 πήγε στη Ρωσία και σε σύντομο διάστημα εντάχθηκε στην τάξη των βογιάρων. 4. Γεώργιος. Αδελφός του προηγουμένου. Ακολούθησε τον αδελφό του στη Ρωσία, και έγινε επίσης βογιάρος. 5. Ιωάννης. Γεννήθηκε στη Γαέτα αλλά έζησε στη Νάπολη (15ος αι.). Έγραψε στα ιταλικά μια Παγκόσμια Ιστορία (1562) σε 4 τόμους, ένα υπόμνημα για την ιστορία και την τοπογραφία της Νάπολης (1556), μια ποιητική συλλογή με τον τίτλο Άδωνις (1550) και μετέφρασε στα ιταλικά Πλούταρχο και Γαληνό. Ο Ιωάννης, που καταγόταν από τη βυζαντινή οικογένεια των T., παρά τον εξιταλισμό του, γράφει στα κείμενά του με θερμότητα για τη φυλή της καταγωγής του. 6. Μάρουλλος, Μιχαήλ (Κωνσταντινούπολη 1453 – Φλωρεντία 1500). Ποιητής των χρόνων της Αναγέννησης. Γόνος αρχοντικής οικογένειας, που αμέσως μετά την Άλωση κατέφυγε στην Ιταλία, ο Τ. μεγάλωσε και μορφώθηκε στην Αγκόνα αρχικά, στη Ραγούζα της Δαλματίας κατόπιν και τελικά στη Βενετία. Πολύ νέος όμως εγκατέλειψε τις σπουδές και τις πρώιμες ποιητικές του επιδόσεις για να ζήσει την περιπετειώδη ζωή του κοντοτιέρου. Μαζί με άλλους Έλληνες μισθοφόρους, τους ονομαζόμενους στρατιώτες (estradiots), ο Τ. υπηρέτησε κάτω από διάφορες σημαίες: στη Ρωσία, στον στρατό του Γάλλου βασιλιά Κάρολου H’ κατά την επιδρομή του στην Ιταλία (1493), στους στρατούς του Γερμανού αυτοκράτορα Μαξιμιλιανού και του θρυλικού βασιλιά της Ουγγαρίας Ματθία Κορβίνου, κατά τους πολέμους τους εναντίον των Τούρκων. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του ξαναγύρισε στις ποιητικές ασχολίες. Έζησε κυρίως στη Νάπολη, στη Βενετία και στη Φλωρεντία και τιμήθηκε από τους ομότεχνούς του και από τους ουμανιστές της εποχής του. Στη Φλωρεντία νυμφεύθηκε την ξακουστή για την ομορφιά της ποιήτρια και ελληνομαθή λογία Αλεξάνδρα Σκάλα, που ήταν, φαίνεται, το μήλο της έριδας στους κύκλους των καλλιτεχνών και των λογίων της εποχής. Γι’ αυτό ο Τ. δέχτηκε πικρότατες ποιητικές επιθέσεις από τους αντίζηλούς του, στους οποίους όμως απαντούσε με εξίσου δηκτικούς στίχους. Ιδιόρρυθμος ήταν και ο θάνατος του: πνίγηκε προσπαθώντας να περάσει έφιππος κάποιο ξεχειλισμένο παραπόταμο του Άρνου. Το ποιητικό έργο του Τ. (επιγράμματα, ελεγεία, ύμνοι κλπ.) είναι όλο γραμμένο στα λατινικά. Πάμπολλα όμως ποιήματά του είναι αφιερωμένα σε γνωστούς Έλληνες λόγιους της εποχής ή αναφέρονται σε ελληνικά πράγματα. (Τελευταία έκδοσή τους από τον διάσημο Ιταλό φιλόσοφο και κριτικό Μπενεντέτο Κρότσε).